مفهوم عروق کاروتیدی

عروق کاروتیدی دو رگ بسیار بزرگ می باشند ، که خونی را که در آن اکسیژن وجود دارد را به بخش بزرگی از قسمت قدامی مغز می رسانند. در این قسمت ، کارکردهایی مثل تأمل و فکر کردن ، صحبت کردن و کنترل سیگنال‌های حسی و حرکتی انجام می‌شود. نبض عروق کاروتیدی در دو طرف گردن و قسمت زیر فک به خوبی حس می شود.

علل ایجاد تصلب شرایین و تنگی عروق

در بسیاری از موارد سبب تنگی عروق کاروتیدی تصلب شرایین می باشد. جمع شدن رسوبات چربی در دیواره‌ی رگ باعث به وجود آمدن پلاک می‌شود که به جداره‌ی رگ چسبیده اند و با بزرگ شدن آهسته آن تنگ شدن عروق و کاهش میزان جریان خون به مغز و حتی بسته شدن کامل آن اتفاق می افتد.

راه های پیشگیری از انسداد عروق کاروتیدی

تغییر در سبک زندگی

یکی از مهم ترین راه های پیشگیری از انسداد عروق کاروتیدی، ترک سیگار خطر بروز تنگی عروق کاروتیدی و عروق قلبی را کاهش می‌دهد.

کم کردن مصرف کلسترول

غذاهایی با چربی و کلسترول کم استفاده کنید.از سبزیجات، گوشت سفید (از خوردن گوشت قرمز دوری کنید)، میوه و غلات شامل فیبر بیشتراستفاده کنید. از خوردن غذاهای فرآوری شده و غذاهای چرب و ترانس دوری کنید.

کم کردن مصرف قند:

بالا بودن میزان قند خون می‌تواند باعث التهاب و صدمه رساندن به جداره‌ی عروق کاروتیدی شود. با ورزش کردن و خوردن غذاهای کم قند ، تلاش کنید تا میزان قند خون خود را تحت مراقبت داشته باشید. افرادی که دچار دیابت می باشند احتمالا به دارو یا درمان‌های دیگر احتیاج خواهند داشت.

ورزش:

عدم تحرک و ورزش نکردن ممکن است باعث افزایش وزن و افزایش فشار و سطح کلسترول خون شود. ورزش کردن موجب بهره مندی از وزنی نرمال می باشد و خطر مبتلا شدن به بیماری‌های عروقی و تنگی عروق کاروتیدی را کم می کند .

فشار خون خود را تحت نظر داشته باشید:

افزایش فشار خون سبب التهاب، فرسایش و آسیب دیدن جداره ‌ی رگ‌ها در بدن می‌شود و احتمال مبتلاشدن به تنگی عروق کاروتیدی را افزایش می‌دهد. فشار خون در اکثر افراد باید کمتر از ۱۴۰/۹۰ باشد.

پیش از آنکه به مباحث درمان و جراحی واریس پا بپردازیم بهتر است با توضیحی مختصر با واریس آشنا شویم.

سیاهرگ‌های واریسی بیماری شایع در بین افراد جامعه می باشد، از هر ۱۰ نفر فرد بزرگسال، حدود ۳ نفر ممکن است دچار واریس پا شوند.

معمولا شخص مبتلا بیماری های زمینه ای ندارد و بدون هیچ دلیل روشنی دچار واریس می‌شود. این عارضه شایع عوارض جانبی دردناکی دارد و باعث اختلال در انجام کارهای روزمره می شود.

حتی اگر این سیاهرگ ها دیده نشوند ممکن است به مرور زمان بدترشده و باعث به وجود آمدن نارسایی مزمن وریدی یا CVI شود. خوشبختانه روش های موثری برای درمان و معالجه وجود دارد که در ادامه به آنها می پردازیم.

درمان‌های غیر جراحی و خود درمانی واریس

بیمار باید سعی کند تا در مرحله ی اول مدت زمان طولانی روی پاهایش نایستد.

انجام تمرینات ورزشی و استراحت دادن به پا می‌تواند در طول پروسه درمان موثر باشد.

در صورت داشتن اضافه وزن و چاقی، کاهش وزن می تواند موثر باشد.

جوراب های مخصوص واریس باعث اصلاح گردش خون می شود و همین امر سبب بهبود سیاهرگ های واریسی می شود.

البته برای کسانی که دچار مشکلاتی مانند (بیماری های عروق محیطی) هستند این جوراب ها توصیه نمی شود. پس باید در ابتدا یک مشاور عروقی شما را ارزیابی کند و در صورت نیاز از جوراب های مخصوص واریس استفاده کنید.

در بسیاری از بیماران این روش به صورت بلند مدت استفاده می شود زیرا آنها تمایل و یا امکان انجام عمل جراحی واریس پا را ندارند و یا ممکن است دچار مشکل در سیاهرگ های عمقی و سطحی خود باشند.

جراحی واریس پا با ابلیشن اندوترمال

در واقع می شود بسیاری از سیاهرگ های واریسی را با بیهوشی موضعی درمان کرد، به طوری که بیمار بعد از گذشت نیم ساعت تا یک ساعت بعد از عمل جراجی از کلینیک مرخص می شود.

عمل جراحی (انسداد و قطع عروق) واریس

فرایند عمل جراحی واریس پا برای درمان سیاهرگ های واریسی را یک روز در نظر بگیرید. ولی در صورتی که بیمار هر دو پایش را عمل کند به صورت همزمان باید یک شب در بیمارستان بستری شود.

در عمل جراحی سیاهرگ های واریسی شما را بیهوش می‌کنند و در طول زمان هیچ دردی احساس نخواهید کرد.

برای دستیابی به سیاهرگ واریسی شکافی در کشاله ران و پشت زانو ایجاد می شود، پس از آن سیاهرگ واریسی را در قسمت بالایی پا می بندند تا جریان خون نتواند از آن عبور کند.

در ادامه جراح با ایجاد شکاف پشت زانو یک سیم نازک وارد سیاهرگ واریسی می‌کند.

انسداد شریانی

در واقع انسداد شریانی بیماری از یک بیماری مشخص به نام تصلب شرایین، که به دلیل وجود ماده ای مومی شکل در درون رگها است، سرچشمه می گیرد. این ماده را به نام پلاک می شناسند.

زمانی که در درون رگ ها پلاک به مقادیر کافی انباشته شود، عروق مسدود شده و جریان عادی خون آهسته و یا از حرکت باز می ایستد. این جریان خون کند امکان دارد به اختلال “ایسکمی” خاتمه یابد. ایسکمی هنگامی واقع می شود که در سلول های بدن به مقدار لازم اکسیژن وجود نداشته باشد. سرخرگهای محیطی بسته شده در ناحیه پایین بدن، عمدتا موجب درد و احساس ناراحتی، گرفتگی و اسپاسم در پاها می گردد. اقداماتی مانند سیگار کشیدن، دیابت، فشار خون بالا و کلسترول بالا قادرند تولید پلاک ها را توسعه دهند.

علائم انسداد شریانی

عموما بیمارانی که به انسداد شریانی دچار می شوند، احساس درد و ناراحتی را در ناحیه باسن و رانها (با توجه به ناحیه ای که انسداد به وقوع پیوسته است) احساس می کنند. معمولا، مقدار و شدت دردی که بیمار متحمل می شود نشانه ای است از شدت انسدادی که در شریان رخ داده است. در حالت خطرناک بیماری، انگشتان پا تغییر رنگ داشته و امکان دارد به رنگی آبی شکل متمایل شوند. در این شرایط دمای پا پایین است و نبض در آن ضعیف می باشد. حتی در حالت شدیدتر، بافت از بین می رود که به دنبال همین موضوع احتمال قطع عضو دور از تصور نمی باشد.

در پاره ای از اوقات گرفتگی عضلات پا، هنگامی که قدم می زند بیش تر رخ می دهد. این درد غالبا با افزایش فعالیت های بدنی فزونی می یابد. به این گرفتگی عضلات پا اصطلاحا لنگش متناوب گفته می شود. همانطور که درد قفسه سینه حاصل از مشکلات قلبی که با استراحت از بین می رود، در مورد لنگش متناوب نیز صادق است و این گرفتگی با استراحت تقلیل می یابد. همچنین سردی هوا و استفاده بعضی از داروها احتمال درد ساق پا را افزایش می دهند.

راه تشخیص انسداد شریانی

این بیماری با گوش فرا دادن پزشک معالج به توضیحات شما و کنترل نبض در شریان پا متوجه انسداد احتمالی شریان شوند.

همچنین در ادامه معالج از آزمایش های زیر ممکن است بهره جوید:

تست آرتیروگرافی که عموما در حالاتی که وضعیت خطرناک و بغرنج است و معالج نیت دارد که از راه پوست عمل جراحی انجام دهد، مورد تجویز قرار می گیرد.این تست امکان تحلیل خطرناک یا معمول بودن انسداد شریان را فراهم می آورد.

آزمایش سونوگرافی که توسط امواج صوتی ،تصویری از نحوه عبور جریان خون در شریان ها ارائه می دهد.

نحوه درمان و یا جراحی انسداد شریانی

در صورتی که انسداد شدید نباشد می توان آن را با ترک سیگار، ورزش روزانه و منظم و همچنین کاهش وزن کنترل کرد.

جهت درمان انسداد شریانی، آنژیوپلاستی بوسیله بالون و یا استنت محیطی برای عروقی که شدیدا مسدود شده اند تجویز می گردند که به کار بردن این روش ها مستلزم وجود درد یا علائم به خصوص دیگر می باشد.

همچنین شیوه درمان دیگری به نام جراحی بای پس عروق محیطی وجود دارد که این شیوه جریان خون را درناحیه اطراف عروق تنگ برقرار کرده و سبب درمان انسدادهای شریانی می شود. در واقع در جراحی انسدادهای شریانی، ناحیه انسداد از ناحیه عبور جریان خون خارج شده و به نوعی این ناحیه دور زده می شود. جراح با ایجاد برشی در قسمتی از پا یا دست و یا حتی زیر شکم و یا ابزاری مصنوعی و یا با بهره گیری از پیوند رگ(استفاده از رگ های خود بیمار)دو نقطه پایین و بالای ناحیه انسداد را به هم متصل کرده و ناحیه انسداد از ناحیه عبور جریان کنار زده می شود.

دکتر علی ستایش

متخصص جراحی عمومی و فوق تخصص جراحی عروق

دکتر علی ستایش فارغ التحصیل رشته جراحی در سال 79 از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی هستند که به مدت 5 سال در رشته لاپاراسکوپی جراحی عمومی فعالیت داشته و همچنین ایشان در سال 84 شروع به تحصیل فلوشیپ رشته جراحی عروق در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نموده و پس از دو سال در سال 86 موفق به اخذ مدرک فلوشیپ جراحی عروق شدند.دکتر علی ستایش بعد از پایان تحصیلات فلوشیپ جراحی عروق به عنوان پزشک مشاور در زمینه جراحی عروق در بیمارستان قلب شهید رجایی تهران فعالیت خود را شروع نموده و همزمان در بیمارستان های بهمن و آراد در دو رشته جراحی عمومی و جراحی عروق فعالیت دارند. دکتر ستایش از اولین های طب اورژانس بودند که بعد از گذارندن یک دوره تکمیلی در امریکا به همراه ده نفر از همکاران خود طب اورژانس را در دانشگاه علوم پزشکی ایران پایه گذاری نمودند.